Usługi dietetyczne a działalność nierejestrowana: wady, zalety i możliwości

Pasjonujesz się dietetyką? Chciałbyś pomagać innym, rozwiązując ich żywieniowe problemy, a pomysł założenia własnej firmy krąży nad Twoją głową już od jakiegoś czasu? A może pracujesz już na etacie i zastanawiasz się czy dasz radę połączyć te dwa zajęcia? Ciekawym rozwiązaniem może okazać się dla Ciebie działalność nierejestrowana. Czym jest i jakie daje możliwości? O tym dowiesz się z tego artykułu.

Działalność nierejestrowana – co to jest?

Rok 2018 okazał się w Polsce małą rewolucją dla osób planujących założenie własnego biznesu. Dzięki Ustawie Przedsiębiorców można już prowadzić działalność “na próbę” – czyli nierejestrową. Z tego rozwiązania mogą skorzystać osoby fizyczne chcące sobie nieco dorobić.

To bardzo przyjazna forma, szczególnie dla osób, które boją się wejść od razu na ścieżkę prowadzenia własnego biznesu – właśnie z obawy przed dużymi kosztami lub niepowodzeniem. Tak więc wybierając tą formę teoretycznie nic nie ryzykujesz – działasz jak firma, ale jej nie rejestrujesz.

Kiedy można prowadzić działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowana dostępna jest tylko dla osób fizycznych, które nie prowadzą i w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziły działalności gospodarczej. Niestety ten wymóg dość mocno ogranicza ilość osób uprawnionych do prowadzenia takiej formy biznesu. Dodatkowo nie można wykonywać działalności w formie spółki cywilnej, ani działalności regulowanej. 

Działalność regulowana oznacza działalność, do której prowadzenia niezbędne jest uzyskanie koncesji lub zezwoleń.

Wyżej przeczytałeś, że działalność nierejestrową mogą podjąć osoby, które w ciągu ostatnich 5 lat nie prowadziły działalności gospodarczej. Jest tak, ale z pewnym wyjątkiem. Istnieją tzw. przepisy przejściowe, które weszły w życie wraz z tą ustawą w 2018 roku i obejmują osoby wykonujące działalność gospodarczą w okresie od 30.04.2013 r. do 29.04.2018 r. – czyli cały 5-letni okres od momentu ustanowienia działalności nierejestrowej. Takie osoby mogą podjąć działalność zarobkową na małą skalę jeżeli:

• nie były wpisane do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (CEIDG) w okresie od 30.04.2017 r. do 29.04.2018 r. – czyli na rok przed wejściem przepisów w życie;
• ich wpis do CEIDG został wykreślony przed 30.04.2017 roku – czyli mogli prowadzić działalność w okresie 30.04.2013 do 30.04.2017 roku.

Został jeszcze jeden, najważniejszy i zarazem najsmutniejszy warunek. Działalność nierejestrowaną możesz prowadzić do momentu, w którym przychody, jakie z niej osiągasz, nie przekroczą w żadnym miesiącu 50% kwoty aktualnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Aby lepiej Ci to zobrazować – w 2020 roku kwota ta wynosi 1300 zł (minimalne wynagrodzenie to 2600 zł). I chyba właśnie domyśliłeś się dlaczego jest to smutne…

Przychód to całkowita kwota, jaką płacą Ci klienci za Twoje usługi lub towary. Wysokość kosztów, jakie w związku z wykonywaną działalnością ponosisz, nie ma tu żadnego znaczenia.

Jak to działa? – czyli przychód w działalności nierejestrowanej

Maksimum 1300 zł miesięcznie – okey, ale co do tej kwoty zaliczyć? Kwoty otrzymane za sprzedaż usług i towarów są oczywiste, jednak musisz pamiętać, że nawet jeśli nie otrzymałeś zapłaty, a usługa została wykonana lub towar wydany – kwota należna za te działania będzie zaliczać się do przychodu w danym miesiącu.

Jeżeli wykonałeś usługę związaną z zakresem swojej działalności nierejestrowej i wystawiłeś za nią rachunek lub fakturę, ale nie otrzymałeś fizycznej zapłaty, to musisz tą kwotę zaliczyć do przychodu za obecny miesiąc.

Są też elementy, których nie będziesz zaliczać do przychodów:

• udzielonych klientom bonifikat i obniżek za płatność przed terminem;
• wartości zwróconych towarów (jeśli oczywiście będziesz takie miał).

Aby nie pogubić się w rozliczeniach, wykazuj swoje wszystkie przychody w ewidencji sprzedaży – może być prowadzona w wersji papierowej lub na komputerze – jak wolisz.

Jak prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży usług dietetycznych?

Aby dobrze prowadzić ewidencję musisz trzymać się kilku prostych zasad:

• sprzedaż, którą osiągnąłeś w danym dniu zapisz w ewidencji dokładnie w tym dniu;
• sprzedaż z kolejnego dnia, nie może zawierać pozycji z dnia poprzedniego;
• elementy które ułatwią Ci ewidencję to: liczba porządkowa, data sprzedaży, wartość sprzedaży oraz kolumna z wartością sprzedaży liczonej narastająco od początku miesiąca – to ułatwi określenie, jak dużo możesz jeszcze sprzedaż, aby nie przekroczyć progu dochodów uprawniających do działania w sposób nierejestrowany;
• jeśli wystawiasz dowody sprzedaży, w ewidencji możesz odnotować ich numery i inne informacje dotyczące transakcji.

Dlaczego warto dobrze przyłożyć się do prowadzenia takiej ewidencji? Bo to właśnie ta dokumentacja będzie kluczowa w przypadku kontroli ze strony organów podatkowych. Jeśli nie będziesz posiadać ewidencji lub będzie prowadzona mało rzetelnie, urzędnicy sami ustalą wartość Twojej sprzedaży i od niej ustalą kwotę należnego podatku. Gdy będzie to niemożliwe, to Twój podatek zostanie ustalony na aż 22%. 

Działalność nierejestrowana a faktury i rachunki

Z ewidencją sprzedaży ściśle łączy się zagadnienie faktur i rachunków. Teoretycznie z obowiązku wystawiania faktur, prowadząc działalność nierejestrowaną, jesteś zwolniony, ale takie dokumenty możesz, a nawet musisz wystawiać na żądanie kupującego. Tutaj też wygląda to trochę inaczej niż w przypadku działalności gospodarczej – klient ma prawo zażądać wydania faktury w ciągu 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym otrzymał towar lub usługę lub Ty otrzymałeś od niego część albo całość zapłaty.  

Aby łatwiej było Ci wystawiać rachunki pamiętaj, że powinny się na nich znaleźć takie informacje, jak: kolejny numer, data wystawienia, dane nabywcy i dane sprzedawcy, nazwa usługi lub towaru, kwota do zapłaty.

Na fakturach musi się znaleźć trochę więcej danych. Będzie to: kolejny numer, data wystawienia, imiona i nazwiska albo nazwy podatnika i nabywcy wraz z adresami, nazwę lub rodzaj usługi/towaru, liczba i miara dostarczanych towarów albo zakres usług, jednostkowa cena za usługę lub towar oraz ogólna kwota należności.

Jeśli korzystasz ze sprzedaży nierejestrowanej wystarczy, że na dokumencie sprzedażowym umieścisz jedynie swoje imię i nazwisko. Nie jest wymagane podawanie np. numeru PESEL.    

Co zrobić, gdy w danym miesiącu przekroczę miesięczny limit przychodów?

Tu z jednej strony sprawa się komplikuje, bo tracisz uprawnienie do prowadzenia działalności nierejestrowanej. Z drugiej strony może to oznaczać, że Twój biznes kręci się coraz lepiej i to dobry czas na rozpoczęcie takiej prawdziwej rejestrowanej działalności.

Swoją drogą od momentu przekroczenia limitu 1300 zł przychodu, musisz w ciągu 7 dni zarejestrować swoją działalność w CEIDG. Nie martw się też o zbyt duże koszta – jako świeżak przysługuje Ci czasowe zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a to spore ułatwienie. Na zwolnienia możesz też liczyć z tytułu jednoczesnego zatrudnienia na umowę o pracę – i jeśli nie zmienią się przepisy – możesz korzystać z tego zwolnienia bez żadnych czasowych limitów.

Czy dietetyk może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Powstaje więc pytanie czy wykwalifikowany dietetyk, jak i niewykwalifikowana osoba chcąca świadczyć usługi dietetyczne, może prowadzić działalność nierejestrowaną. Teraz odpowiedź na to pytanie powinna być już bardzo prosta. 

Jeżeli spełniasz wszystkie przesłanki wymienione w poprzednim podrozdziale – możesz prowadzić zarobkową działalność nierejestrowaną. Dodatkowo możesz ją prowadzić niezależnie od tego, czy pracujesz na etacie, umowie zlecenia czy umowie o dzieło w innych firmach. Zarobek z działalności nierejestrowej jest traktowany jako dodatkowy i jego limit (1300 zł w 2020 r.) obejmuje tylko bezpośredni dochód z tej działalności. Tak więc nie ma to znaczenia ile zarabiasz na innych umowach.

Warto jednak pochylić się nad umowami cywilno-prawnymi tj. o świadczenie usług lub umowę zlecenia. Jeśli pracujesz na takich umowach i dodatkowo prowadzisz działalność nierejestrowaną, to będziesz podlegać ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. Musisz więc poinformować swojego zleceniodawcę  o fakcie prowadzenia zarobkowej działalności nierejestrowanej – staje się bowiem wtedy płatnikiem składek. A z tym wiążą się określone obowiązki.

Zleceniodawca musi w ciągu 7 dni zgłosić Cię do ubezpieczeń społecznych bądź ubezpieczenia zdrowotnego. Zacznie ciążyć na nim wtedy obowiązek opłacania za Ciebie składki ZUS.

W tym przypadku też istnieją pewne wyjątki. Obowiązkowe ubezpieczenia nie dotyczą studentów do 26 roku życia, a co za tym idzie, zleceniodawca nie będzie musiał nic za Ciebie odprowadzać. Podobnie jest w przypadku np. sprzedaży rękodzieła – zajęcia nie będące świadczeniem usług, czyli takie, które nie są interpretowane jako świadczenie pracy, też są zwolnione z opłacania składek społecznych i zdrowotnych. Nie jest to wtedy traktowane jako działalność pozarolnicza.

Patrząc na te dwa przykłady zwolnień, przy świadczeniu usług dietetycznych będzie miało zastosowanie jedynie zwolnienie z tytułu statusu studenta i wieku do 26 lat. Każde świadczenie usług (pracy) – co zdecydowanie jest przedmiotem działalności dietetyków – będzie podlegało pod obowiązkowe składki. Więc w tym przypadku, Twój zleceniodawca będzie musiał zgłosić Cię do ZUS.

Podatki i VAT, czyli jak rozliczyć działalność nierejestrowaną?

Zasada rozliczania działalności nierejestrowanej uproszczona jest do maksimum. Wystarczy wszystkie przychody rozliczyć w PIT-36 – do tego celu służy specjalnie utworzona rubryka o nazwie “działalność nierejestrowana”. W ciągu roku nie musisz też odprowadzać żadnych zaliczek na podatek dochodowy.

W przypadku usług, koszty związane z wykonywaniem działalności będą znacznie mniejsze lub nie będzie ich wcale, ale musisz wiedzieć, że w rocznym rozliczeniu możesz te koszty odliczyć. Aby to zrobić musisz przechowywać wszystkie faktury i paragony (najlepiej imienne) za zakupy związane bezpośrednio i niezbędne do prowadzenia przez Ciebie działalności.

Sprawa jest nieco bardziej skomplikowana w przypadku podatku VAT. Działalność nierejestrowana z założenia jest zwolniona z VAT – ale nie w każdym przypadku. 

Dietetycy wykwalifikowani to grupa zawodowa zwolniona z VAT ustawowo. Ale jeżeli nie masz dyplomu dietetyka i chcesz świadczyć usługi dietetyczne – sprawę trzeba dobrze przeanalizować. Odsyłam tutaj do mojego poprzedniego artykułu “Czy dietetyk musi być vatowcem?”. W skrócie – jeśli nie świadczysz usług doradczych, możesz korzystać ze zwolnienia. Jeśli Twoje usługi wchodzą w zakres doradztwa – jesteś zobowiązany do rejestracji w VAT i to niezależnie od osiąganych dochodów.

Jeśli podlegasz zwolnieniu to świetnie – wystarczy, że będziesz prowadzić tylko uproszczoną ewidencję. Jeśli nie – musisz zarejestrować się jako podatnik VAT czynny, uzyskać numer NIP (jeśli go nie posiadasz), a także prowadzić rejestr sprzedaży i zakupów. 

Dietetyk a kasa fiskalna

Poza podatkami i VATem dobrze jest też zwrócić uwagę na temat kasy fiskalnej. Działalność nietejestrowana jest mocno uproszczona i jej limit przychodu uniemożliwia roczne przekroczenie 20 tyś. zł. obrotu, które zobowiązywałoby do zakupu kasy.

Oczywiście istnieją branże, które muszą liczyć się z obowiązku korzystania z kasy, niezależnie od obrotu. Całe szczęście usługi dietetyczne nie znajdują się w tej grupie, więc prowadząc taką działalność nie musisz zaopatrywać się w kasę fiskalną.

Korzyści i obowiązki wynikające z prowadzenia działalności nierejestrowanej

Czy jako dietetyk opłaca Ci się korzystać z działalności nierejestrowanej? I tak, i nie. Korzyści są tu bardzo wyraźne:

• brak konieczności rejestracji w CEIDG, US i GUS;
• brak konieczności opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy;
• nie musisz być czynnym płatnikiem podatku VAT;
• prowadzisz tylko prostą ewidencję sprzedaży.

To niewątpliwe zalety. Jednak sprawa nieco się komplikuje przez ograniczenia przychodu – w przypadku działalności dietetycznej bardzo łatwo będzie Ci przekroczyć ten limit. Chyba, że chcesz zajmować się tym tylko dodatkowo – do etatu. Wtedy to rozwiązanie będzie dla Ciebie bardzo korzystne.

Na koniec podsumujmy, jakie obowiązki ciążą na Tobie w przypadku świadczenia usług dietetycznych w ramach działalności nierejestrowanej:

• prowadzenie prostej ewidencji sprzedaży;
• rozliczenie przychodów wynikających z działalności nierejestrowej w PIT-36;
• obowiązek wystawienia faktury lub rachunku na prośbę kupującego;
• przestrzeganie praw konsumentów, w tym prawa do 14-dniowego terminu odstąpienia od umowy zawartej na odległość, reklamacji i zwrotów;

Działalność nierejestrowana otwiera przed Tobą wiele możliwości i bardzo ułatwia rozliczenia skarbowe, jednak pamiętaj, że korzystając z tej formy świadczenia usług bądź sprzedaży towarów, w świetle prawa cywilnego jesteś traktowany jako przedsiębiorca – ze wszystkimi wadami i zaletami posiadania własnej firmy. 

Autor: Izabela Wiśniewska