Jak poradzić sobie ze stresem związanym z wykonywaniem zawodu dietetyka?

Od kilku lat zawód dietetyka staje coraz bardziej popularny. Dla części osób jest to zgodna
z zainteresowaniami praca, umożliwiająca zarabianie na życie. Inni traktują to zajęcie jako życiową misję. Zdobywają kompetencje, a także wkładają dużo serca i zaangażowania w codzienne obowiązki. Niestety, wielokrotnie zdarza się, że nie potrafią oddzielić pracy od życia prywatnego
Jak znaleźć złoty środek? Jak zadbać nie tylko o pacjentów, ale i o siebie?

Wady i zalety zawodu dietetyka

Praca dietetyka pozwala nam realnie wpływać na życie ludzi. Pomagamy naszym pacjentom zmienić nawyki żywieniowe i podwyższać jakość życia. Mamy okazję cieszyć się ich sukcesami i czerpać z nich satysfakcję.
Niestety, bardzo często osobiście odbieramy nie tylko postępy, ale także porażki naszych podopiecznych.
Zbyt duże zaangażowanie emocjonalne w pracę zawodową może być przyczyną licznych frustracji
i zwątpienia we własne kompetencje.

Wymagania związane z wykonywaniem zawodu dietetyka

Wielu osobom wydaje się, że dietetyk to osoba, której zadaniem jest jedynie przygotowanie diety adekwatnej dla danego pacjenta. W praktyce wykonywanie zawodu dietetyka wymaga od nas posiadania wielu dodatkowych kompetencji.
Dotyczą one m.in. wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii oraz psychodietetyki.
Zasoby te są niezbędne, aby skutecznie przeprowadzić pacjenta przez proces zmiany nawyków żywieniowych. Są także konieczne do zapewnienia komfortu psychicznego zarówno podopiecznemu, jak i sobie samemu.

Nadmierne zaangażowanie emocjonalne związane z wykonywaniem zawodu dietetyka

Praca w gabinecie dietetycznym związana jest z odpowiedzialnością za zdrowie i postępy dietetyczne pacjentów. Bardzo często razem z nimi przeżywamy cały proces. Indywidualny i komercyjny charakter pracy powodują, że niejednokrotnie zbyt emocjonalnie podchodzimy do naszych powinności. Poczucie obowiązku sprawia, że trudno jest oderwać się od myśli dotyczących pracy i odpocząć.
Ponadto, może dojść do sytuacji, w której przejmiemy odpowiedzialność za obszar, nad którym powinien pracować pacjent. W ten sposób odbierzemy mu poczucie własnej skuteczności, zaś na siebie przyjmiemy dodatkowe zobowiązania i zmartwienia. Powoduje to niejednokrotnie życie
 w stanie chronicznego stresu, który negatywnie wpływa na nasze zdrowie i życie osobiste.

Podział odpowiedzialności w relacji dietetyk-pacjent

Podczas pierwszego spotkania powinniśmy poinformować pacjenta, na czym polega jego rola
w procesie zmiany nawyków żywieniowych i jaki jest zakres obowiązków specjalisty. Teoretycznie, fakt, że to pacjent odpowiada za zastosowanie diety, jest logiczny i oczywisty. W praktyce jednak oczekiwania naszych podopiecznych mogą nie być realistyczne. Bardzo często zdarzają się sytuacje,
w których pacjenci niesłusznie obarczają nas winą za niepowodzenie związane z redukcją masy ciała. Wspomniana sytuacja wiąże się z ogromnym stresem. Na szczęście można zmniejszyć ryzyko wystąpienia podobnego zdarzenia poprzez dokładnie ustalenie warunków współpracy.

Stawianie granic w zawodzie dietetyka

W naszej branży bardzo popularne jest nawiązywanie luźnych, niemalże koleżeńskich, relacji
z pacjentami. Osoby, które korzystają z naszych usług, niejednokrotnie kontaktują się z nami
w późnych godzinach wieczornych czy podczas urlopu. Ponadto, mogą komunikować się z nami np. poprzez prywatne konto na facebooku.

Niestety, niejednokrotnie nadużywają naszej dobrej woli. Kontakt z nimi staje się uciążliwy, męczący
i uniemożliwia psychiczny odpoczynek od pracy. Okazuje się, że nie możemy rozstać się z telefonem służbowym (a czasami z telefonem prywatnym pełniącym jednocześnie funkcję służbowego) nawet podczas wyjścia do znajomych czy rodzinnego wieczoru.
Nie jest to jednak wina pacjenta! To my nie określamy naszych granic i dajemy przyzwolenie na nieograniczony kontakt.

Jak warto postąpić?

Dobrze jest już na początku współpracy jasno wyznaczyć granice. Można wskazać dni i godziny,
w jakich odbieramy telefon i odpowiadamy na wiadomości tekstowe. Dobrym pomysłem jest zapisanie tych zasad w regulaminie. Nie należy obawiać się tego, że pacjent negatywnie nas oceni lub postanowi skorzystać z usług konkurencji. Wbrew pozorom, przejrzyste zasady współpracy świadczą o profesjonalizmie, dają poczucie bezpieczeństwa i pozwalają uniknąć niedopowiedzeń.

Dbanie o komfort psychiczny w zawodzie dietetyka

Podczas studiów i szkoleń uczymy się jak skutecznie wykonywać naszą pracę i dbać o pacjenta.
Rzadko zastanawiamy się jednak nad tym, jak możemy zadbać o siebie. To poważny błąd.
Troska o własne samopoczucie nie jest objawem egoizmu czy braku profesjonalizmu. Przeciwnie! Umiejętność dbania o własne emocje procentuje lepszym nastawieniem do pracy, wyższym poczuciem własnej skuteczności i mniejszą szansą na doświadczenie wypalenia zawodowego.
To my specjaliści jesteśmy odpowiedzialni za swoje emocje i zbudowanie dla siebie komfortowych warunków pracy. W procesie ich tworzenia musimy wykazać się stanowczością i konsekwencją.

Wdrażanie działań poprawiających komfort pracy w zawodzie dietetyka

Działania, które skutecznie zwiększają komfort psychiczny podczas wykonywania zawodu dietetyka:

1. Precyzyjne określanie zadań dietetyka i pacjenta
   
   Dzięki dokładnemu określeniu ról poszczególnych osób zmniejszymy ryzyko sytuacji, w której pacjent będzie chciał nas obarczyć winą za niepowodzenie w dietoterapii.
   
2. Stawianie granic pacjentowi
   
   Wyznaczanie granic podkreśla formalny charakter współpracy między dietetykiem a pacjentem. Pozwala także specjaliście na spokojne zaplanowanie czasu wolnego i wypoczynku. Minimalizuje poczucie winy związane z rezygnacją z korzystania z telefonu służbowego w czasie wolnym.
   
3. Wygospodarowanie czasu wolnego na odpoczynek i/ lub hobby niezwiązane z pracą zawodowa
   
   Hobby, które nie jest związane z zawodem, pozwala dietetykowi na psychiczny odpoczynek od pracy. Nawet jeśli jesteśmy pasjonatami zawodu, nie powinniśmy poświęcać czasu wolnego na nadrabianie lektury prasy branżowej.
   
4. Dokładne określenie godzin pracy
   
   Prowadzenie działalności gospodarczej nie uniemożliwia wyznaczenia godzin pracy. Pisanie jadłospisów w porze dnia, którą z reguły spędzamy z bliskimi, nie wpłynie korzystnie na nasze samopoczucie ani życie rodzinne.
   
5. Zaprojektowanie miejsca do pracy
   
   Zaaranżowanie miejsca dedykowanego pracy pozwala na oddzielenie przestrzeni domowej od zawodowej. Dzięki temu możemy nie kojarzyć z pracą miejsca, w którym lubimy odpoczywać np. sypialni. Warto rozważyć to rozwiązanie jeśli pozwalają nam na to warunki lokalowe.
   
6. Zadbanie o podnoszenie kwalifikacji
   
   Regularne dokształcanie się pozwala nam zwiększać pewność siebie. Zdobywanie i aktualizowanie wiedzy zmniejsza szansę na to, by pacjent lub kolega po  fachu mógł wzbudzić w nas wątpliwości dotyczące jakości naszej pracy.
   
7. Unikanie porównywań
   
   Wielu z nas porównuje wyniki swoich pacjentów do wyników podopiecznych kolegów po fachu. Musimy jednak pamiętać, że dokonując takiej analizy, opieramy się wyłącznie na danych pozyskanych od innych specjalistów. Niestety, rzadko mamy pewność, że informacje, których nam udzielili, są zgodne z prawdą.
   
8. Zrozumienie własnych emocji
   
   Warto zastanowić się, jaka jest przyczyna odczuwanego przez nas napięcia. Nie zawsze umiemy obiektywnie ocenić sytuację, w której się znajdziemy. Emocje, których doświadczamy, wynikają z naszej interpretacji danego zdarzenia.

Radzenie sobie z emocjami w zawodzie dietetyka

Wielu z nas już w dzieciństwie nauczyło się, że należy solidnie wykonywać swoje obowiązki. Wynagradzano nas za osiągnięcia i zaangażowanie.

Niestety, mało kto miał okazję nauczyć się jak dbać o higienę pracy i własne emocje.
Konsekwencją powielania wspomnianego wzorca może być doświadczanie przewlekłego stresu oraz pracoholizm.

W celu uniknięcia wspomnianych następstw warto nauczyć się stawiania granic i  znajdywania czasu na odpoczynek. Jeśli zauważymy, że nie potrafimy samodzielnie poradzić sobie z emocjami, możemy skorzystać z fachowej pomocy terapeuty.

Autor: mgr Maria Sobieszek